सदक़ातुल-फ़ितर क्या है

📮 सदक़ातुल-फ़ितर क्या है ❓

📘 जवाब :

🍂 बिस्मिल्लाहिर्रहमानिर्रहीम 🍂

✨ सदक़ातुल-फ़ितर को ज़कातुल-फ़ितर भी कहा जाता है। 

✔ इब्ने ‘उमर, रज़ि अल्लाहू अन्हु ने फ़रमाया:

“नबी सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम ने सदक़ा-फ़ितर "1 सा" खजूर या "1 सा जौं" फ़र्ज़ क़रार दी थी। ग़ुलाम, आज़ाद, मर्द औरत, छोटे-बड़े हर मुस्लमान पर, आपका हुक्म यह था के नमाज़ ईद को जाने से पहले ये अदा किया जाये।"

📙(सही बुख़ारी : 1503)

🔴 1 सा = ❓ KG :

💥 आज के दौर मे, 1 सा = 2.5 किलो। 

अपने अपने मुल्क मे, आप जो चीज़े रोज़ मर्रा की ज़िंदगी मे अनाज (फूड) के तौर पर खाते हो वो अनाज जैसे चावल या गेहूं या जौं वो 2.5 किलो के बराबर फ़ित्र मे दे सकते हो। 

🔴 सदक़ा-फ़ितर के फ़र्ज़ होने की हिकमत :

1. ये रोज़ेदार को रोज़े की हालत मैं होने वाले फ़हश या फ़ालतू गुफ़्तगु से पाक करता है, 

2. ग़रीबो को ईद के दिन दूसरों से माँगने से बचाता है। 

✔ इब्ने अब्बास रज़ि अल्लाहु अन्हु से मरवी है के रसूल अल्लाह सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम ने सदक़ा-फ़ितर को इसलिए फ़र्ज़ फ़रमाया है ताकि रोज़ेदार फ़हश और फ़ालतू गुफ़्तगु से पाक हो जाये और मिस्कींनों को खाने का सामान मिल सके। 

📙(सुनन इब्ने माजाह : 1827)

🔴 सदक़ा अल-फ़ितर किस पर वाजिब (फ़र्ज़) है❓

1⃣ एक शख़्स को अपने, अपनी बीवी की तरफ़ से (चाहे बीवी की ख़ुद की भी दौलत हो) अपने बच्चे और मां बाप अगर वो ग़रीब हों अपनी बेटी की तरफ़ से सदक़ा फ़ितर अदा करना है।

2⃣ अगर बेटा अमीर है तो उसकी तरफ़ से बाप को अदा करने की ज़रूरत नहीं।

3⃣ शौहर को अपनी तलाक़ शुदा बीवी जिसके तलाक़ की इद्दत मुकम्मल नहीं हुई उसकी तरफ़ से भी अदा करना होगा, लेकिन सरकश या जिसका तलाक़ मुकम्मल हो गया उसकी तरफ़ से अदा नहीं करना है।

4⃣ बेटे को अपने ग़रीब बाप की बीवी की तरफ़ से अदा करने की ज़रूरत नहीं क्यों के इसपर ख़र्च करना वाजिब नहीं।

🔴 सदक़ा फ़ितर के तोर पे क्या अदा करना चाहिए❓

एक सा' अनाज देना चाहिए नबी सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम के पैमाने के मुताबिक़।

✔ अबू सईद अल-ख़ुदरी रज़ि अल्लाहू अन्हु ने फ़रमाया: "रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम के ज़माने में सदक़ा फ़ितर एक सा' गेहु, या एक सा' खजूर, या एक सा' जौं या एक सा' ज़बीब (ख़ुश्क अंजीर या अंगूर) निकालते थे..."।

📙 (बुख़ारी : 1506)

📜 शेख-उल-इस्लाम इब्ने तैमियाह ने भी यही बात को सही माना के हम ज़कात उल फ़ितर को किसी भी मक़ामी अनाज की शक्ल में अदा कर सकते हैं।

👉 यानी हम ये पता चलता है के हम ज़कात्तुल फ़ितर किसी भी अनाज की शक्ल में दे सकते हैं।

🔴 क्या हम सदक़ा फ़ितर पैसौ (नक़द) मैं दे सकते हैं❓

सदक़ा-फ़ितर पैसौ (नक़द) की शक्ल में नहीं दे सकते क्यों के रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम ने इसे अनाज की शक्ल में देने का हुक्म दिया है। इसलिये किसी और शक्ल में देना ग़लत है, सुन्नत की इत्तेबा करे और बिदअत से बचे।

🔴 सदक़ा फ़ितर देने का वक़्त:

हदीस के मुताबिक़ सदक़ा फ़ितर ईद की नमाज़ से पहले पहले देना चाहिए।

✔ रसूल सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम ने हुक्म दिया के ये (सदक़ा फ़ितर) नमाज़ ईद को जाने से पहले इसे अदा किया जाए।

📙(बुख़ारी : 1503, अबु दाऊद :1609)

🔴 ईद की नमाज़ से 1 या 2 दिन पहले सदक़ा फ़ितर अदा करना:

✔ इब्न उमर रज़ि अल्लाहू अन्हु रिवायत करते हैं

"वो लोग ईद से 1 या 2 दिन पहले भी सदक़ा फ़ितर अदा किया करते थे"।

📙(सही बुख़ारी : 1511)

🔴 ईद की नमाज़ के बाद सदक़ा फ़ितर अदा करना, सदक़ा ए फ़ितर नहीं बल्कि आम सदक़ा होगा:

✔ अब्दुल्लाह इब्ने अब्बास रज़ि अल्लाहु अन्हु रिवायत करते है की मोहम्मद सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम ने फ़रमाया ”ईद की नमाज़ के बाद अगर सदक़ा फ़ितर अदा किया जाए तो ये आम सदक़ा माना जाएगा सदक़ा फ़ितर अदा नहीं होगा।

📙 (अबु दाऊद : 1609)

🔴 सदक़ा फ़ितर किसे देना चाहिए❓

✔ सदक़ा फ़ितर भी उन्ही 8 क़िस्म के लोगो को दिया जाएगा जिन्हें ज़कात दी जाती है।

1. फ़ुक़ारा (ग़रीब)

2. अल मसाकिन

3. जो लोग सदक़ा जमा करते है 

4. जिनके दिल इस्लाम की तरफ़ राग़िब है 

5. ग़ुलाम आज़ाद करने के लिए 

6. कर्ज़दारो का कर्ज़ अदा करने के लिए 

7. जो लोग अल्लाह की राह मे निकलते है (मुजाहिदीन)

8. मुसाफ़िरो के लिए 

📙(सुरह 09 तौबा : 60)

वल्लाहु आलम सवाब

માહે રમઝાનુલ મુબારક કે ફઝાઇલ વ મસાઇલ

     બિસ્મિલ્લાહિર રહમાનિર રહીમ

           માહે રમઝાન કે ફઝાઈલ

અલ્લાહ તઆલા કા ઈર્શાદ હૈ . શહરૂ ર -મઝા - નલ્લઝી ઉન્ઝિ - લ ફીહિલ કુર્આન 

*તરજુમા* (યે) રમઝાન વો મહીના હૈ જિસમેં કુરઆન કો નાઝિલ કિયા ગયા . 

( સુરહ બકરહ . આયત નમ્બર -૧૮૫ )

 ૨. રસૂલ ( સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ ) ને ફરમાયા જબ રમઝાન કા મહીના આતા હૈ તો જન્નત કે દરવાઝે ખોલ દિયે જાતે હૈં ઔર જહન્નમ કે દરવાઝે બન્દ કર દિયે જાતે હ ઔર શયાતીન કો જકડ દિયા જાતા હૈ .

   ( બુખારી વ મુસ્લિમ )

૩. રસૂલ ( સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ ) ને ‘ ફરમાયા માહે રમઝાન મેં એક ઉમરહ કરના મેરે સાથ હજ્જ કર ને કે સવાબ કે બરાબર હૈ .

 ( બુખારી વ મુસ્લિમ )

 ૪. રસૂલ ( સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ ) ને ફરમાયા હૈ જૈસે હી રમઝાન કા માહ શુરૂ હોતા હૈ તો આસમાન સે એક ફરિશ્તા યે પુકાર કે કેહતા હૈ કે અચ ભલાઇ ઔર નેકિયોં કે તલાશ કરનેવાલો આગે બળ્હો નેકિયાં કમાવો , અય બુરાઇ કનેવાલે બુરાઇ સે બચ જાઓ , અપને ગુનાહોં કી તૌબા કર લો ઇસ મહીને મેં અલ્લાહ બહોત સે ગુનાહગારોં કો જહન્નમ સે આઝાદ કરતા હૈ ઔર યે અમલ હર રાત હોતા રહતા હૈ . ( જામેઅ તિરમિઝી , ઇબ્ને માજા , હદીસે સહીહ )

 ૫. જો ઇન્સાન પૂરે રમઝાન કે મહીને કી ઇબાદતોં કા પાબંદ રહેગા તો અલ્લાહ દૂસરે રમઝાન તક કે ( સગીરહ ) ગુનાહોં કો મુઆફ કર દેતા હૈ .  

( સહીહ મુસ્લિમ )

          રોઝે કી ફઝીલત

૧. રસૂલ ( સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ ) ને ફરમાયા જિસને ઇમાન કે સાથ અજરો સવાબ કી ઉમ્મીદ કે રમઝાન કે રોઝે રખેંગા તો ઉસકે પિછલે ( સગીરહ ) ગુનાહ મુઆફ કરદિયે જાએંગે 

૨. એક હદીસે કુદસી મે અલ્લાહ ફરમાતા હૈં રોઝા મેરે લિયે હૈ ઔર મેં હિ ઉસકા સવાબ દુંગા .                ( બુખારી વ મુસ્લિમ )

 ૩. રસૂલ ( સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ ) ને ફરમાયા રોઝા ઔર કુર્આન યે દોનોં કયામત દિન બન્દે કી સિફારિશ કરેંગે જો રોઝોં કી પાબન્દી કરેગા અલ્લાહ તઆલા કયામત કે દિન ઉસ રોઝે કી સિફારિશ કુબૂલ કરકે રોઝેદારોં કો જન્નતમેં દાખિલ કરેગા .

 ( મુસ્નદે અહમદ , હદીસે સહીહ )

૪. રસૂલ ( સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ ) ને ફરમાયા જન્મત મેં એક દરવાઝા હૈ જિસકા નામ બાબુરરૈયાન હૈ જિસ દરવાઝે સે અલ્લાહ તઆલા સિર્ફ રોઝાદારોં કો દાખિલ ફરમાએગા . 

      (બુખારી વ મુસ્લીમ)

૫. અલ્લાહ તઆલા તીન કિસ્મ કે લોગોં કી દુઆ કભી રદ નહીં કરતા જિનમેં સે એક રોઝે દાર કી દુઆ ઇફ્તારી કે વક્ત કભી રદ નહીં કી જાતી .

 ( અલ જામેઅ તિરમિઝી , હદીસે સહીહ )

 ૬. જો બન્દા અલ્લાહ તઆલા કે લિયે એક દિન રોઝા રખેંગા ઉસે એક દિન કે રોઝે કે બદલે અલ્લાહ તઆલા ઉસકે ચેહરે કો જહન્નમ સે સત્તર સાલ કી મુસાફત તક દુર કર દેગા

(બુખારી વ મુસ્લીમ)

              રોઝે કે મસાઈલ

૧. રસૂલ ( સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ ) ને ફરમાયા સેહરી કરો સેહરી મેં બળી બરકત હૈ . એક દૂસરી હદીસ મેં આપ ( સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ ) ને ફરમાયા તુમ સેહરી કરકે રોઝા રખ્ખો ક્યું કે યહૂદો નસારા બગૈર સેહરી કે રોઝા રખતે હૈં . 

       ( બુખારી વ મુસ્લિમ )

 ૨. રસૂલ ( સલ્લલાહુ અલૈહિ વસલ્લમ ) ને ફરમાયા જિસને સુબ્હ સાદિક સે પેહલે નિય્યત નહીં કી ઉસકા રોઝા નહીં . 

( તિરમિઝી , અબૂદાઊદ , ઇબ્ને ખુજેમા ) મસ્નદે અહમદ હદીસે સહીહ )

 નોટ : નિય્યત કેહતે હૈં દિલ કે ઈરાદે કો દિલમેં રોઝા રખને કા ઇરાદા હો વોહી નિય્યત હૈં ઝબાન સે અદા કી જાનેવાલી કોઇ નિય્યત સહીહ હદીસ સે સાબિત નહીં , - યે બિદઅત હૈ

૩. જો ઇન્સાન રોઝે કી હાલત મેં ઝૂટ બોલે તો ઉસકા રોઝા કિસી કામ કા નહી 

          (સહી બુખારી)

      રોઝે કી રુસત વ કઝા

૧. મરીઝ ઔર મુસાફિર પર રોઝોં કી રુખ્સત હૈ વો ચાહેં તો દૂસરે દિનોંમેં ઇન રોઝોં કી કઝા કર લેં .      સુરહ બકરહ આયત : ૧૮૪ 

 ૨. હામિલહઔર દૂધ પિલાનેવાલી ઔરતો કે લિયે અગર યે અન્દેશા હો કે રોઝા રખને કી વજહ સે ઉનકો યા ઉન્કે વચ્ચે કો નુકસાન હો સકતા હૈ તો વો બાદ મે ઉન રોઝો કી કઝા કરલે

     દારુલ કત્ની હદીસે સહિહ

૩. હૈઝ વ નિફાસ વાલી ઔરતોં પર રોઝે કી કઝા લાઝિમ હૈ , વો રમઝાન કે બાદ ઇન રોઝોં કી કઝા કર લેં . 

         બુખારી વ મુસ્લિમ 

 ૪. બહોત બુળ્હે લોગ ઔર હમેશા કી બીમારી મેં રહનેવાલે મરીઝોં પર રોઝો કી કઝા લાઝિમ નહીં બલ્કે હર રોઝે કે બદલે એક મિસ્કીન કો ખાના ખિલા દેં

(સૂરએ બકરહ આયત નમ્બર ૧૮૪*

 *( દારુલ કત્ની , રવાહ હાકિમ , હદીસે સહીહ )"* 

૫. જો શખ્સ રોઝે કી હાલતમેં જાનબૂઝ કર કૈ ( ઉલ્ટી ) કીયા તો ઉસ પર રોઝે કી કઝા લાઝિમ હૈ .     તિરમિઝી , અબૂદાઉદ , ઇબ્ન માઝા 

    વો ચીઝે જિન સે રોઝા ટુટ જાતા હૈ

 ૧. જાન બૂઝ કર ખાને પીને ( સિગરેટ નોશી કરને ) સે રોઝા ટૂટ જાતા હૈ . 

 ( ઇબ્ને માજા , તિબરાની , હાકિમ ) 

૨ . જાન બૂઝકર કૈ કરને સે ( યાની ઉલ્ટી કરને સે ) રોઝા ટૂટ જાતા હૈ . 

 ( અબૂ દાઊદ , તિરમિઝી , ઇબ્ને માજા , હદીસે સહીહ ) 

૩. હૈઝો નિફાસ કા ખૂન આને સે અગરચે સૂરજ ગુરૂબ હોને સે કુછ દેર પેહલે હી ક્યું ન શુરૂ હુવા હો , રોઝા ટૂટ જાતા હૈ .

       ( બુખારી વ મુસ્લિમ ) 

૪. બીવી સે જિમાઅ ( હમબિસ્તરી ) કરને પર સિર્ફ રોઝા નહીં ટૂટતા બલ્કે કફ્ફારા લાઝિમ આતા હૈ . 

          બુખારી વ મુસ્લિમ 

ઔર કફફ઼ારા યે હૈ : 

( ૧ ) દો માહ કે મુસલસલ રોઝે રખના 

( ર ) યા સાઠ ૬૦ મિસ્કીનોં કો ખાના ખિલાના 

( ૩ ) યા એક ગુલામ આઝાદ કરના હૈ .

   વો ચીઝે જિન સે રોઝા નહીં ટુટતા

૧. ભૂલ કર ખા લેને ચા પી લેને સે રોઝા નહીં ટૂટતા બલ્કે ઉસકો અલ્લાહ ખિલાતા ઔર પિલાતા હૈ . 

       બુખારી વ મુસ્લિમ 

૨. રોઝે કી હાલત મેં મિસ્વાક કરને સે રોઝા નહીં ટૂટતા .

  ( બુખારી વ મુસ્લિમ ) 

૩. તુલૂએ ફજ્ર કે બાદ જનાબત કા ગુલ કરને સે રોઝે મેં કોઇ નુક્સ નહીં 

      ( બુખારી વ મુસ્લિમ )

 ૪. અગર નફસાની શેહવત પર કાબૂ હો તો સિર્ફ બીવી સે બોસો કિનાર કરને સે રોઝા નહીં ટૂટતા .       ( બુખારી વ મુસ્લિમ )

 ૫. કુલ્લી કરના , નાકમેં પાની ચળ્હાના , બશર્તે કે હલક તક ન પહોંચે તો રોઝા નહીં ટૂટતા . 

( સહીહ અબ્દાઊદ , સહીહ ઇબ્ને ખેંઝૈમા )

૬. ઝરૂરત કે તહત કિસી સાલન કા ઝાએકા માલૂમ કરને કે લિયે સિર્ફ ઝબાન સે ચખ કર થૂક દેને સે રોઝા નહીં ટૂટતા . 

      ( સહીહ બુખારી )

 ૭. દિનમેં બગૈર શહવત કે ખુદબખુદ એહતેલામ હોજાને સે ( મની નિકલને સે ) રોઝા નહીં ટૂટતા . 

( અહમદ , અબૂદાઉદ , હદીસે સહીહ ) 

૮. સર પે તૈલ લગાને ચા કપડોં મેં ખુશ્બ લગાને યા સુંઘને સે રોઝા નહીં ટૂટતા . 

         ( જામેઅ તિરમિઝી ) 

નોટ :ઔરતોં કે લિએ ખુશ્બ લગાના હરામ હૈ